Mausoleum

Mausoleum

Het Mausoleum op de Paasberg te Ede is opgericht ter nagedachtenis aan de 44 plaatselijke verzetsmensen, die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gesneuveld. In het grafmonument liggen 29 oorlogsslachtoffers begraven. Op 12 december 1945 werd in Ede een dag van algemene rouw afgekondigd.

Kort na de bevrijding ontstond in de kringen van de voormalige illegaliteit het denkbeeld om een blijvende herinnering aan de verzetsstrijd in het leven te roepen en daarmee de in de strijd gevallen vrienden te eren. Oud-districtscommandant van de Binnenlandse Strijdkrachten D. Wildeboer en de toenmalige wethouder Zwerus de Nooij stelden een comité samen. Het comité vergaderde voor het eerst op 31 mei 1945 en kreeg de naam Comité Heldenmonument. Leden waren Z. de Nooij, voorzitter, E.J. van Spankeren, secretaris, en 35 ‘gewone’ leden, waaronder burgemeester Middelberg.
Men begon een geldinzameling te organiseren. Daarbij werden alle oud-illegalen als collectanten ingeschakeld. Zij haalden binnen korte tijd  70.000,- gulden op.
Dit initiatief leidde tot de bouw van het Mausoleum en het monument  ‘De gevallen verzetsstrijder’, dat werd onthuld in 1947. Het gedenkteken werd bij die gelegenheid overgedragen aan de gemeente.

De 7^de Canadese Infanterie Brigade hielp bij de bouw van dit grafmonument.
Op 2 augustus 1947 werd het monument door Zijne Koninklijke Hoogheid prins Bernhard onthuld.
Met een plechtige ceremonie werd één stoffelijk overschot, als symbool van de overige gesneuvelden, in het Mausoleum bijgezet.

Het Mausoleum op de Paasberg te Ede is een gemetseld grafmonument, waarin 29 verzetsmensen zijn bijgezet. Op de voorgevel zijn veertig gedenkplaten van natuursteen aangebracht. Rechts is een kolom van baksteen met daarop een beeld in brons van een half opgerichte mannenfiguur. In deze kolom is een gedenkplaat van natuursteen ingemetseld. Links van de voorgevel is een tweede kolom, waarin het wapen van de gemeente Ede in reliëf is ingemetseld. Links bevindt zich tevens een vlaggenmast. Het monument is 2 meter 50 hoog, 15 meter breed en 2 meter diep. Het beeld is 3 meter hoog.

De tekst op het grafmonument is:

“GESTEUND DOOR HET RECHT STREDEN ZIJ VOOR DE VRIJHEID”.

Op de veertig gedenkplaten zijn de namen, geboorte- en overlijdensdata van 44 verzetsmensen uit Ede aangebracht.

De bijbeltekst uit Joël 1, vers 2 en 3, luidt:

“IS DIT GESCHIED IN UWE DAGEN, OF OOK IN DE DAGEN UWER VADREN ? VERTELT UWEN KINDEREN DAARVAN EN LAAT HET UWE KINDEREN HUNNEN KINDEREN VERTELLEN, EN DERZELVER KINDEREN AAN EEN VOLGEND GESLACHT”.

De tekst op het reliëf luidt:

‘1940 – 1945 DE DANKBARE BEVOLKING VAN EDE’.

De mannenfiguur staat symbool voor ‘de GEVALLEN strijder’ die zich weer verheft.
De ontwerper van dit grafmonument was Jan P.T. Bijhouwer, terwijl prof. Vincent Pieter Semeyn Esser het beeldhouwwerk voor zijn rekening bracht. 

Getoonde foto's
GA11721
GA11759
GA11760
GA11763
GA11765
GA11771
RE30599
RE30600