NOBO

NOBO

Wie ooit (dienstplichtig) militair is geweest kent Nobo sprits. Je kunt dit ook omdraaien: als er geen militairen waren geweest, was Nobo waarschijnlijk nooit zo bekend geworden.

Spritskoeken zijn al zo’n 400 jaar bekend in Duitsland als Spritzenkuchen (spuitkoeken) en werden ambachtelijk, handmatig gemaakt. Aan het begin van de 20^e eeuw durfde de Utrechtse bakker Bergmans het aan uitsluitend spritskoek te maken en (succesvol) te verkopen. Een van de eerste bakkerijen die dit succes volgde en overging naar ‘massa’ produktie van koeken was Nobo. In 1933 werden door bakker Nolen en zijn zwager Van Bochove de eerste echte Nobo spritsen gebakken, naast beschuit, gevulde koeken en speculaas. De naam Nobo is een afkorting van de beide namen van de bakkers. De eerste bakkerij was gevestigd aan de Hoofdweg in Ederveen. De heer Nolen kwam in 1947 om bij een motorongeluk; Aart van Bochove werd toen eigenaar van Nobo.

Kleinverpakking
In de begintijd werden de spritsen verpakt in grote blikken en verzonden aan de afnemers (o.a. kazernes). Winkels verkochten de sprits los, afgewogen in een papieren zakje. De lege blikken gingen terug naar de fabriek voor hergebruik. Met de komst van kleinere verpakkingen en de opkomst van de supermarkten vonden Nobo spritsen meer en meer hun weg naar de consument. In 1953 verhuisde de fabriek naar de Verlengde Blokkenweg 12 in Ede en in korte tijd telde de fabriek honderd werknemers. Later werd nog een opslagplaats aan de Zanderijweg gebouwd. In 1963 betrok Nobo een nieuwe fabriek aan de Frankeneng 14, op het toen nieuwe industrieterrein ‘Frankeneng’. In de jaren daarna werd de fabriek regelmatig uitgebreid.

Kilometers
Bij Nobo werden toen circa 25 soorten koekjes gebakken; per week zo’n 200.000 kg. Spritsen, al dan niet met chocolade, bleven de hoofdmoot vormen. Het bereidings- en bakproces werd bijna geheel geautomatiseerd. Men kon met  zeven ovens tegelijk produceren. In elk daarvan werden 12 rijen, ononderbroken deeg op de lopende band gespoten en vervolgens gebakken. Zo kon men bijna 18 kilometer sprits per uur maken! Deze productielijnen waren, inclusief het koelgedeelte, ruim 110 meter lang. Productiemedewerkers (ovenisten genaamd) gebruikten dan ook fietsen om het bakproces te controleren.

Overname
Nobo groeide snel, waarbij export een steeds belangrijker plaats innam. Omdat Van Bochove het voortbestaan van Nobo als familiebedrijf niet langer verantwoord vond, ging hij op zoek naar een koper. In 1970 werd Nobo overgenomen door het Amerikaanse ITT. Samen met de wat later door ITT aan Nobo toegevoegde De Waals Banket in Tholen ontstond een krachtig bedrijf. Er werkten op dat moment zo’n 250 mensen bij Nobo. In 1979 nam het (eveneens Amerikaanse) bedrijf Campbell’s Soup het bedrijf over en kwam een samenwerking tot stand met Biscuits Delacre, een Belgisch/Frans koekbedrijf, eveneens een Campbell dochter. Met wisselend succes werden de Nobo-spritsen eerst door Delacre, en later weer in eigen beheer verkocht.

Sluiting
In 1998 besloot Campbell om Delacre (inclusief het merk Nobo) te verkopen aan de Engelse levensmiddelengigant United Biscuits. United Biscuits was tevens eigenaar van Verkade in Zaandam en zag samenwerking tussen deze twee Nederlandse bedrijven wel zitten. Maar in de loop der tijd verdwenen steeds meer koekjes uit de productie en ging het niet goed met het bedrijf. Waren investeringen onder Campbell al matig, onder de bedrijfsvoering door United Biscuits kwamen deze nagenoeg tot stilstand. United Biscuits besloot eind 2000 de Edese koekfabriek te sluiten. De ondernemingsraad kon door een gerechtelijke uitspraak nog wat tijd winnen. De Amsterdamse Ondernemingskamer zag, met de O.R., nog overlevingskansen bij verkoop van het bedrijf. Vervolgens werd een poging gewaagd om het bedrijf bij Haust onder te brengen, maar deze overname ketste op het laatste moment af. Op 15 mei 2001 viel definitief het doek voor Delacre/Nobo en moesten 150 medewerkers uitzien naar ander werk. De koek was op !

Sprits met de merknaam Nobo zijn nog altijd te koop, maar die worden in Zaandam gebakken.

Getoonde foto
GA34711