Kasteel De Bruinhorst

Kasteel De Bruinhorst

Kasteel 'De Bruinhorst' is gelegen in Ederveen en vormt het opvallendste gebouw van dit dorp. Het is magnifiek gelegen op een iets hoger gelegen stuk land. 

Het kasteel Bruynhorst is in 1879 gebouwd op de plaats van een ouder kasteel, dat waarschijnlijk in het tweede of derde kwart van de 19de eeuw is afgebroken. De naam Bruine Horst komt al in het verpondingsregister (register van belastingen vanaf de vijftiende eeuw, opgelegd in ‘ponden’)van 1651 voor. Uit later stukken blijkt dat dit huis in 1764 werd verkocht aan A.J. Baron Torck.

In 1878 kwam het landgoed in handen van mevrouw S.E.Reiger-Fisler en zij besloot tot het opgraven van de gracht en het bouwen van een ‘net’ buitenverblijf. Toen het huis in juli 1879 door de eigenaren werd betrokken liep het hele dorp uit. Bloemen werden aangeboden, een erepoort werd opgericht, muziek gespeeld en de dominee hield een welkomsttoespraak.

Het kasteel is symmetrisch opgezet en bestaat uit een begane grond, een eerste verdieping en een zolderverdieping onder een zadeldak tussen trapgevels. Aan de voorzijde bevindt zich een uitspringende middenpartij, waarop een torentje, met een achtkantige spits. Opvallend, en afwijkend van de bouwtrant, is de monumentale zij-ingang van het gebouw. Aan de voet van de pilaren zijn afbeeldingen van een mannen- en een vrouwenhoofd aangebracht.

Rechts achter het huis bevindt zich een koetshuis. Het complex is gelegen in een langgerekt park met uitgebreide waterpartijen. Bij de ingang van het park staat een smeedijzeren inrijhek, voorzien van het opschrift ‘Bruin Horst’.

Sinds 1910 is de Bruinhorst in verschillende handen geweest en voor andere doeleinden gebruikt dan particuliere bewoning. De Bruinhorst is in 1942 aangekocht door de Nederlandse staat voor sociale doeleinden. Eerst werd het gebruikt als onderkomen voor arbeiders in de werkverschaffing, daarna werd het door de Duitsers gebruikt als doorgangskamp voor een groep joden en daarna zijn er evacués uit het westen van het land gehuisvest. Begin jaren ’50 is het kasteel gebruikt voor opvang van repatrianten uit Indonesië. Het gebouw werd in 1956 ingericht als woonoord voor negentien Molukse gezinnen, waarvoor ook een aantal barakken achter het kasteel werden gebouwd. De Molukkers bewoonden de Bruinhorst ongeveer twaalf jaar; het laatste gezin verhuisde in 1968 naar Lunteren.

Toen in 1976 De Bruinhorst weer in particulier bezit kwam, had het intensieve gebruik van het kasteel gedurende de laatste vijfentwintig jaar zijn sporen nagelaten. Temeer daar er in deze periode nauwelijks onderhoud aan de gebouwen was verricht. Kasteel De Bruinhorst werd door de nieuwe eigenaar, de familie Bos, gemoderniseerd en in zijn oude luister hersteld. Sinds 1980 is het kasteel in bezit van de eerder genoemde stichting.

In dit kasteel, waar een hele geschiedenis aan vooraf gaat, werden later ook samenkomsten gehouden van de gemeente Gods; een stichting die zich inzet voor de eenheid binnen de kerken. Anno 2023 is er een woon- zorgcentrum in het kasteel gevestigd.