Enka Mannenkoor Ede

Enka Mannenkoor Ede

Periode: 1925 tot heden

Al direct nadat de eerste kunstzijde in 1922 bij de ENKA in Ede werd gesponnen, verenigde zich een aantal zanglustige werknemers tot een dubbel mannenkwartet. Zij plaatsten begin januari 1925 een oproep op de publicatieborden van het bedrijf tot het bijwonen van een bijeenkomst, met als doel een grotere mannenzangvereniging op te richten. 

De belangstelling hiervoor was veelbelovend en op 30 januari 1925 werd het Enka’s Mannenkoor opgericht. Dit gebeurde in ‘De Reehorst’, het toenmalige verenigingsgebouw van Enka Ede. Er waren maar liefst dertig (aspirant) leden en dus kon men op zoek naar een dirigent. 

Directeur
De eerste dirigent, toen nog directeur genoemd, was J.F. (Jan) van Zutphen. Deze bekwame musicus kwam uit Wageningen. Hij heeft het koor 22 jaar geleid en vele concerten gegeven. Veel studietijd ging er zitten in de voorbereidingen op deelname aan concoursen. In vijf jaar wist men op te klimmen tot de hoogste klasse in de zangerswereld: de ere-afdeling. In 1935 werd ter gelegenheid van het tienjarig bestaan in De Reehorst een groot nationaal concours georganiseerd waaraan 47 koren deelnamen.

Knapenkoor
In 1937 werd door enkele koorleden een jongenskoor opgericht, in de leeftijdsgroep van tien tot zestien jaar. Er meldden zich 23 leden voor dit Knapenkoor, waarvan Jan van Zutphen ook de leiding op zich nam. Hij kreeg hier een vergoeding voor van één gulden per week! Hoewel dit koor in 1939 nog 38 jongens telde, is het na de oorlog niet meer van de grond gekomen.

Crisis- en oorlogsjaren
De crisisjaren gingen niet ongemerkt aan het Enka Mannenkoor voorbij, de financiële zorgen waren erg groot en men ontving slechts een bescheiden subsidie van de ENKA. Dankzij de inzet van bestuur en dirigent liep het aantal koorleden toch nog op tot vijftig. Toen de ‘Kulturkammer’ tijdens de Tweede Wereldoorlog onaanvaardbare eisen ging stellen, ging het koor in 1942 ‘in ruste’. Na de oorlog kwam het koor weer moeizaam op gang. In 1947 moest Jan van Zutphen, op 74 jarige leeftijd, om gezondheidsredenen de dirigeerstok neerleggen.

Jan Coljé
Als nieuwe dirigent werd Jan Coljé aangesteld. Met een onderbreking van twee jaar vervulde Jan Coljé 21 jaar deze functie. Onder zijn leiding werd het repertoire van het koor flink omgegooid. In plaats van de z.g. liedertafelstijl kwamen er meer klassieke werken op het programma te staan, met  onder andere fragmenten uit de operaliteratuur. Zowel het aantal koorleden, als het aantal concertbezoekers liep in die periode flink op. Vele bekende (opera) zangers en zangeressen traden als solist met het koor op. Ondanks dit succes zocht het bestuur van het koor toch naar verbreding van het repertoire. Dit werd bespoedigd doordat Jan Coljé wegens gezondheidsproblemen, zijn werk in juni 1968 onverwacht moest beëindigen.

Verbreding
Coljé werd opgevolgd door Godfried van der Horst, afkomstig uit Deventer. Onder zijn leiding werden vele specifieke mannenkoorcomposities uit de 20^e eeuw ingestudeerd en volksliederen in vele talen. Ook werden er veel uitwisselingsconcerten georganiseerd met andere mannenkoren in het hele land en werd deelgenomen aan zangersdagen. Op 19 december 1968 werd in de Oude Kerk het eerste grote Kerstconcert gehouden. Dit is uitgegroeid tot een jaarlijks terugkerend evenement, dat elk jaar weer grote belangstelling trekt. Sinds 1970 werd elk lustrumjaar een gratis concert gegeven voor ouderen en gehandicapten in De Reehorst.

Ledental
Na de oorlog is het aantal koorleden geleidelijk gestegen, met een kleine terugval rond 1965. In 1981 telde het koor zelfs meer dan honderd leden. In de jaren ’90 van de vorige eeuw schommelde het ledental steeds tussen de 80 en 85 zangers. In de 21^e eeuw liep dit aantal terug tot rond de 60 koorleden, wat in 2011 zelfs resulteerde in een oproep in de krant om meer leden. Sinds 1994 staat het koor onder leiding van Maarten-Jan Dongelmans. Het koor oefent elke donderdagavond in gebouw ‘Ons Huis’ aan de Hovystraat in Ede.

Naam
Bij de oprichting kreeg het koor de naam Enka’s Mannenkoor. In de jaren '50 werd hieraan de plaatsnaam Ede toegevoegd, dit ter onderscheiding van het gelijknamige koor in Arnhem. Later verdween het ’s-je en werd het: Enka Mannenkoor Ede. Het koor is in de loop der jaren uitgegroeid tot een open koor met een sterke binding aan de ENKA/AKU; verschillende directeuren waren beschermheer van het koor. Oud directeur P. Tesselhoff werd vanwege zijn grote belangstelling zelfs benoemd tot ere-president. In de loop der jaren mocht het koor zijn naam behouden, ondanks naamsveranderingen van ENKA naar AKU en later naar ENKA Glanzstoff.

Getoonde foto
GA21990