Het Badhuis

Het Badhuis

Op 5 maart 1937 dient L. van Tijen, namens de N.V. tot Oprichting en Beheer van Douche- en Kuipbadinrichtingen te Ede een aanvraag tot het bouwen van een badhuis, annex lunchroom en kapperswinkel in bij het gemeentebestuur van Ede. Architect H. van Tijen (broer van de eigenaar) is de ontwerper van het gebouw.

De benodigde grond aan de Ericalaan, tegenover het kerkgebouw van de Nederlandse Protestanten Bond en achter café/zaal Buitenlust, heeft Van Tijen dan al gekocht. Hoofdaannemer M. van Gestel en Zoon neemt het karwei, waarvan de bouwkosten zijn begroot op 34.000 gulden, voortvarend ter hand. Een jaar later, op 12 maart 1938, kan het Edese Badhuis worden geopend.

Badinrichtingen
In het midden van de 19^e eeuw wordt het besef van de noodzaak tot een betere hygiëne steeds groter. In de ons omringende landen ontstaan de eerste (openbare) badhuizen. Het eerste openbare badhuis van Nederland wordt in 1898 in Haarlem geopend en telt twaalf douchebaden. Daarna volgen in snel tempo badhuizen in vele steden van ons land; in onze omgeving zijn Arnhem en Wageningen de eersten.

Indeling
De hoofdingang van het badhuis is aan de oostzijde. Via de entree stapt de bezoeker de hal/ lunchroom binnen, met een balie voor kaartverkoop. Hier kan men een kopje koffie kopen om de wachttijd te bekorten. Vanuit de lunchroom, maar ook vanaf de ingang aan de westzijde, zijn de dames- en herenkapsalon toegankelijk. Er zijn gescheiden wachtkamers voor dames en heren; ook de badkamers zijn uiteraard gescheiden. Het badhuis telt aan de dameszijde vier badkuipen/ligbaden en zes douches, aan de herenzijde zijn tien douchecellen, ook wel stortbaden genoemd.

Succes
Het badhuis blijkt in een grote behoefte te voorzien; al op 30 april 1938 wordt de tweeduizendste bezoeker genoteerd: zeven weken na de opening! Deze bezoeker wordt getrakteerd op een cadeautje van chocolaterie Rio. Het badhuis is alleen op vrijdag en zaterdag geopend. De duur van een bad is beperkt tot twintig minuten voor een douche en een half uur voor een bad. Gerammel aan de deur maakt de bezoeker duidelijk dat zijn of haar tijd om is.

Prijzen
De toegangsprijzen tot het badhuis zijn betrekkelijk laag. Het gebruik van een douche is zeven en een halve cent, gebruik van een ligbad vijftien cent. Handdoek en een stukje zeep zijn inclusief. Kinderen, soldaten en werklozen betalen het halve tarief. Bezoekers die per stoomtram Ede-Wageningen vanuit Bennekom gebruik maken van het badhuis betalen slechts drie cent extra op hun treinkaartje. In de oorlogsjaren lopen de tarieven op tot 16 cent voor een stortbad en 32 cent voor een ligbad in 1943.

Sluiting
De eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog brengen nog veel bezoekers naar het badhuis. Maar in de jaren vijftig neemt hun aantal sterk af. De talrijke nieuwbouwwoningen worden voorzien van douches, terwijl ook in bestaande woonhuizen steeds meer douchecellen worden ingebouwd. Het badhuis rendeert niet langer en sluit eind 1958, na amper twintig jaar, haar poorten.

Getoonde foto
GA28317