Het Pallas Athene College, de geschiedenis van een openbare scholengemeenschap

Het Pallas Athene College, de geschiedenis van een openbare scholengemeenschap

De vorming van het Pallas Athene College te Ede is niet los te denken van de tegenstelling tussen voorstanders van openbaar en christelijk onderwijs. Tijdens de ontstaansgeschiedenis heeft de landelijke overheid zich jarenlang zuiver formeel opgesteld. Daardoor  werden de plannen van de “Vereniging voor Openbaar Onderwijs” (VOO) afdeling Ede, keer op keer afgewezen

Eerste plan openbare havo/vwo
Na de Tweede Wereldoorlog stelde Ede zich beschikbaar als groeikern op de Veluwe. De industrialisatie die daarvan een gevolg was, leidde in de jaren zestig tot een snelle toename van de bevolking. De voorstanders van openbaar onderwijs begrepen dat hier wellicht kansen lagen om naast het oecumenisch-christelijke Marnix College en het protestants-christelijke Streeklyceum een openbare school voor havo/vwo te stichten. Vandaar dat de “Vereniging voor Openbaar Onderwijs” in 1970 met een eerste plan voor een openbare havo/atheneum kwam. 

Lobbyen
Toen het langs officiële weg niet mogelijk bleek de school te realiseren, bleef slechts lobbyen in Den Haag over. Op 1 augustus 1986 kon aan de openbare Pallas Athene Mavo met een eerste klas havo/atheneum en een tweede klas havo worden begonnen. Het daaropvolgende jaar aangevuld met een eerste en tweede klas Atheneum. In het hele voortraject hebben Marnix College en gemeentebestuur vele malen getracht via onderhandelingen hun ideeën over een samenwerkingsschool te verenigen. Voor het opzetten van een dergelijke school is het echter noodzakelijk dat alle deelnemende partijen iets van hun identiteit en zelfstandigheid prijsgeven. Daartoe was geen van beide bereid. 

Identiteit
Vanaf het moment dat in Ede bekend werd dat er definitief een openbare havo zou komen, stond de school in de belangstelling van de ouders en werden er leerlingen aangemeld. En bepaald niet alleen uit Ede. De school heeft een duidelijke streekfunctie. Uit Barneveld, Veenendaal en Wageningen en van Renkum tot Rhenen komen de leerlingen. Elke godsdienst en levensvisie is welkom en wordt als gelijkwaardig erkend. De school wordt gezien als een ontmoetingsplaats van mensen met allerlei opvattingen, zoals de leerlingen die later ook in de maatschappij zullen tegenkomen. Dat betekent dat de school naast maatschappelijke, culturele en persoonlijke vorming, de leerlingen wil opleiden tot deelname aan de maatschappij door hen te leren respect op te brengen voor de mening van anderen en samen te werken met medeleerlingen van verschillende geloofs- of levensovertuiging of sociale achtergrond. Bij sollicitaties wordt aan alle docenten gevraagd of zij achter het openbare karakter van de school staan.

Maatschappelijke en geestelijke stromingen
Via het vak “maatschappelijke en geestelijke stromingen” wordt de leerlingen kennis en inzicht bijgebracht in de waarden en normen en verschillen tussen de verschillende godsdienstige en levensbeschouwelijke stromingen. Inzicht in de geestelijke achtergronden van menselijk handelen en menselijke instellingen. Juist dit vak leent zich bij uitstek om het openbare karakter en daarmede de identiteit van de school te onderstrepen. 

Huisvesting en toestroom leerlingen
Het aantal aanmeldingen leidde in korte tijd tot een explosieve groei. Daardoor was al bij de start de huisvesting het grote probleem. Het gebouw van de Pallas Athene mavo aan de Bettekamp was in de verste verte niet toereikend genoeg om alle leerlingen te herbergen. Gestart werd in augustus 1986 met maar liefst zes noodlokalen. Naast het hoofdgebouw stonden twee containerlokalen. Een aantal docenten gaf les in de voormalige kleuterschool De Bibelebons Om het ergste gebrek aan plaatsruimte te lenigen, werd een aantal lokalen gehuurd aan de Munnikenhof. Augustus 1991 kon het nieuwe gebouw aan de Koekeltse Boslaan feestelijk worden geopend. De ingebruikname betekende tevens dat de school een nieuwe naam kreeg. Sindsdien heet de school “Pallas Athene College”. 

De eerste eindexamens havo werden in 1990 afgenomen. In 1991 volgde het atheneum. De resultaten waren uitstekend. Het geeft aan dat het onderwijs op hoog peil staat. Het gevolg daarvan bleef niet uit. Telde de school in 1986 417 leerlingen, drie jaren later waren er al meer dan 800. De cursus 1991-1992 begon met maar liefst tweehonderd brugklasleerlingen, veel meer dan de prognose aangaf. Helaas kwam daar na enkele jaren de klad in. Zoals de activiteiten van de politiek mede tot het ontstaan van de school hadden geleid, zo zou het ook en vooral de politiek zijn die verantwoordelijk werd voor een crisissfeer en een daling van het leerlingenaantal. 

Fusie
In 1994 werd het personeel van het Pallas Athene College geconfronteerd met een ingrijpende operatie. Het besluit van de Edese politiek tot een fusie tussen het College en de bijzonder neutrale school voor vbo/mavo, de pravo/Minerva, werd in augustus 1994 een feit. Met ingang van de cursus 1994/5 werd aldus het onderwijsaanbod van het Pallas Athene College uitgebreid met een afdeling voorbereidend beroepsonderwijs (verzorging en administratie), een internationale schakelklas en een groep anderstaligen. De huisvesting werd verdeeld over de gebouwen aan de Koekeltse Boslaan, de Jachtlaan, Pollenstein en de Diedenweg.

Het werd de inleiding tot grote problemen. De school kreeg een negatief imago door de beeldvorming bij veel ouders als gevolg van het relatief hoge percentage allochtonen van de afdeling vbo. In drie achtereenvolgende jaren na de fusie kromp het leerlingenbestand van 1097 naar 698. Een fors deel van de werkgelegenheid ging verloren. De meest voor de hand liggende oplossing was het afbouwen van de vbo-afdeling. Ondanks het negatieve advies van ‘de politiek’ hebben bestuur, personeel en ouders de scheiding doorgedrukt. Uiteindelijk werd deze in 2004 voltooid. De meeste vbo-leerlingen gingen naar Het Streek.

Jaren van herstel 2000-2007
De ontkoppeling heeft gunstig gewerkt en betaalde zich spoedig daarna uit in een gestage groei van het leerlingenaantal. Op onderwijskundig gebied besloot men de school een nieuw aansprekend profiel te geven. Sinds 2000 is men met verschillende nieuwe projecten bezig. Er werden een aparte sport- en expressieklas gevormd. In 2002 werd het didactisch concept “Megabrein”, als grondslag voor het onderwijs aangenomen. In 2004 werd de school door het ministerie aangewezen als aspirant Begaafdheidsprofielschool. Groot succes boekt de school met de zogenaamde ‘sportklas’. De eindexamenresultaten zijn onveranderd gunstig. Het in 2005 uitgevoerde Periodiek Kwaliteitsonderzoek van de Onderwijsinspectie was zeer positief. Telde de school in 2005 640 leerlingen, twee jaar later stonden er 800 ingeschreven. Daarmede is het bewijs geleverd dat in de gemeente Ede een openbare school voor atheneum/havo/mavo alleszins levensvatbaar is en voorziet in een behoefte.

Bronnen

1. P.Th.F.M.Boekholt, Het Lager Onderwijs in Gelderland 1795 – 1858. 
2. D.Mentink, Openbaar onderwijs als kerntaak van overheidszorg.
3. Het Vrije Volk, 18-02-1958.
4. Provinciale Bibliotheek Gelderland, Arnhem.
5. Verslagen gemeenteraadsvergaderingen Ede, 29-03-1961, 12-05-1971, 19-04-1972, 22-11-1973, 04-06-1981, 23-01-1986, 28-04-1988, 30-06-1988, 08-03-2001. 
6. Gemeentearchief Ede.
7. Edese Courant, 07-01-1966. 
8. Knipselkrant van de Gemeente Ede, 2^e jrg. No.228, 22-08-1974.
9. Van Neck, ‘Stichting van scholen voor VO. Discriminatie voor openbaar onderwijs?’.
10. Archief Pallas Athene College (PAC Ede), Map Nota’s Openbaar VO Ede.
11. Tweede Kamer der Staten-Generaal, schriftelijke vragen kamerlid Van den Anker, 04-05-1981, nr. 2 8081 1103 0, aanhangselnr. 8181 0014, datum document 1981.05.06, Archief Tweede Kamer der Staten Generaal.
12. C.E.H.J.Verhoef, ‘Het Marnix College te Ede, 1937-1997; de identiteit van een ontzuilde samenwerkings-school’, De Zandloper, 1997-3. 
13. Ph.J.Idenburg, Schets van het Nederlandse schoolwezen.
14. Archief Marnix College Ede (MC Ede).
15. Rapporten Sociografisch Bureau gem.Ede. 
16. Advies van de Commissie Toekomst openbare mavo-scholen, 17-04-1975.
17. Verslag verg. Commissie Toekomst openbare mavo-scholen, 08-09-1975, 30-01-1980.
18. Nota Toekomst Openbaar VO Ede, april 1980, PAC Ede, Map Overleg VO.
19. Plan van scholen 1985/6/7.
20. Ede in cijfers 1983 en 1992.
21. Edese Post, 06-03-1998.
22. Notulen lerarenverg. OSG PA, 17-02-1987, 07-04-1987.
23. Notulen verg. MR OSG PA, 22-10-1986.
24. Jubileumboek ‘85 jaar Openbaar Voortgezet Onderwijs Ede’, Pallas Athene College.
25. Verslagen GMR Openbaar Onderwijs, 03-12-1987, 04-04-1989.
26. Concept meerjarenbeleidsplan gem.Ede, 1990/1994, Hoofdfunctie 4 Onderwijs.
27. Notulen sectieleidersverg. OSG PA, 04-10-1990 13-11-1990.
28. Notulen verg. schoolleiding PAC, 22-03-1989, 23-10-1991.
29. Verslag overleg VO Ede-Wageningen, 24-03-1981.
30. Verslag samenwerkingsoverleg VO Ede over fusie mavo-pravo, 16-06-1981

Getoonde foto
GA13170