Herberg De Roskam

Herberg De Roskam

In 1974 werd ‘De Roskam’ aan de Grotestraat in Ede gesloopt. Hiermee kwam na ruim 300 jaar een einde aan het oudste horecabedrijf van Ede. Dit als gevolg van de in het kernplan van 1969 voorziene verbreding van de Molenstraat.

In de 17^e eeuw was De Roskam niet de enige, maar wel de belangrijkste herberg van Ede. De naam Roskam bracht vooral de stalmogelijkheden onder de aandacht. Wie te koets of te paard door Ede kwam, kon daar goed toeven. Na een vermoeiende tocht over de heuvelige heide vanuit het oosten, of over de moeilijke wegen aan de veenkant vanuit het westen, kon hier rusten. In die tijd lag Den Haag nog 21 uur reizen van Ede af! 

Stallen
De Roskam had ruime schuren en stallen voor rijtuigen en paarden en meerdere logeerkamers. In de grote gelagkamer lonkte een goed glas bier of een stevige maaltijd. Reizigers komend vanaf Arnhem en het achterliggende Duitsland konden, als ze naar het westen (bijvoorbeeld Amsterdam) wilden, kiezen uit twee routes. Eén liep over Utrecht, de andere, de kortste, liep over de Veluwe via Ede en Amersfoort. Een deel van de reizigers die deze laatste route gebruikte, zal in De Roskam hebben overnacht.

Napoleon
Niet alleen reizigers deden De Roskam aan, ook de ingezetenen kwamen graag naar de gelagzaal. Daar hoorde je het laatste nieuws uit dorp en streek, maar ook van verder weg, verteld door reizigers en handelaren. In De Roskam stalden de ambtsjonkers hun paarden, als zij voor zaken naar het dorp kwamen. Tot 1700 gebruikten zij De Roskam tevens als vergaderplaats, daarna werden deze vergaderingen gehouden in café De Posthoorn aan de Notaris Fischerstraat. Volgens overlevering zou Napoleon eens overnacht hebben in De Roskam (bewijs daarvoor ontbreekt echter). Het was een herberg van aanzien omdat ook dominees die als consulent (waarnemer) optraden, in de herberg logeerden en aten. Er is een rekening bewaard gebleven uit 1645 over verteringen in De Roskam van dominees van buiten van maar liefst 290 gulden in een half jaar tijd. 

Zaken
Ook voor dorpsaangelegenheden moest men naar De Roskam. Houtverkopingen, verpachtingen, aanbestedingen, e.d. werden daar regelmatig gehouden. Zaken waarvoor men ook uit de omliggende dorpen/buurten naar het logement toekwam. Buurtmeesters van Ede-Veldhuizen en van de buurt Maanen inden in De Roskam gelden over verpachtte akkers en plaggen. Het aanzien van De Roskam bleek ook uit het feit dat er geen ‘verkeerde’ dingen gebeurden. In andere cafés gebeurde, onder invloed van drank, wel eens iets onwelvoeglijks, maar niet in De Roskam waar Marie Timmer en haar familie de scepter zwaaide. Het ergste wat er in die tijd (17^e eeuw) kon gebeuren was wel dat er viool gespeeld en gedanst werd! De kerkenraad zocht zulke uitspattingen tot op de bodem uit! 

Sloop
Na haar glorietijd in de 17^e eeuw, als de ambtsjonkers niet meer komen, duikt de herberg De Roskam vrijwel niet meer op in de geschiedschrijving van Ede. Het verloor langzamerhand aan betekenis, hoewel het pand meerdere malen werd gemoderniseerd. Ook de gevel werd aangepast aan andere tijden, maar de eeuwenoude gewelfde kelder bleef tot het einde intact. Afgesleten stenen herinnerden aan de talloze biertonnetjes die hier naar binnen rolden. De laatste eigenaar van De Roskam was het echtpaar De Jonge, die gedurende elf jaar het aloude pand als café exploiteerden. De verbreding van de Molenstraat als belangrijke verbindingsader tussen de dorpskern en Veldhuizen betekende het einde van De Roskam. In 1974 viel het, samen met de naastgelegen bakkerij, onder de slopershamer en er is nu geen spoor meer van te vinden.

Getoonde foto
GA10740