De Klomp

De Klomp

Periode: van 1549 tot heden

De geschiedenis van De Klomp gaat terug tot 1549, als de doortrekking van de Boveneindse Grift tot de Zwarte Edervenen een feit is. Aan het einde van deze grift wordt een keerpunt (een zwaai) voor de platbodemschepen gemaakt, die als een soort haven gaat functioneren en ’t Meentje wordt genoemd.

Eeuwenlang wordt de Grift gebruikt als rustig vaarwater dat de losplaats verbindt met de rest van het land. Vanaf de Edervenen wordt turf afgevoerd en andere goederen aangevoerd die verder per paard en wagen worden getransporteerd naar het achterland.

De Klomp
Vanaf circa 1565 ontstaat er langzamerhand een klein centrum van bewoning, onder andere door de aanwezigheid van een posthuis der diligence-diensten. In de loop van de tijd komt de naam De Klomp in zwang voor de groeiende buurtschap. Die naam is waarschijnlijk afgeleid van ‘clamp’, wat losplaats betekent. De bebouwing van De Klomp is vrijwel geheel gelegen aan de doorgaande weg; de Veenendaalse Weg. Oorspronkelijk liggen hieraan alleen boerderijen en enkele woningen. Na de Tweede Wereldoorlog vestigen zich ten noorden van de spoorlijn meerdere bedrijven.

Hotel
Hotel ‘De Klomp’ ligt al honderden jaren opvallend aan het kruispunt van de wegen naar Utrecht, Arnhem, Veenendaal en Ederveen/Lunteren. Het hotel wordt sinds het midden van de 19e eeuw geëxploiteerd door de familie Hupkes. Daarvoor is het, vanaf het begin van de 18e eeuw, bezit van de familie Van den Bosch. Hoe de herberg in die tijd heet is onduidelijk. Aan de achterzijde van het hotel is lange tijd een varkenswaag in gebruik.

Bijenmarkt
Sinds het midden van de 17e eeuw wordt bij de oude herberg in De Klomp jaarlijks een grote (meerdaagse) bijenmarkt gehouden. De aanvoer bedraagt in de hoogtijdagen van de markt soms meer dan 10.000 bijenvolken en wordt beschouwd als de grootste ter wereld. Bijen worden over grote afstanden aangevoerd, met name vanuit de Betuwe en Brabant. De Gelderse Vallei en de Veluwezoom kunnen worden beschouwd als de bakermat van onze nationale imkerij. Ondanks dat de bijenteelt sterk terugloopt, wordt deze traditie van een jaarlijkse bijenmarkt in Veenendaal nog steeds voortgezet.

Station
De Rhijnspoorweg (Amsterdam-Utrecht-Arnhem) wordt in delen aangelegd. Eind 1841 bereiken de grondwerkers bij De Klomp de gemeentegrens van Ede, voor de aanleg van de zogenaamde ‘aardenbaan’. De spoorweg wordt over het vaarwater van de Boveneindse Grift aangelegd, met een tunneltje voor voetgangers. Op 14 mei 1845 wordt het laatste deel van de spoorlijn vanaf De Klomp tot Arnhem feestelijk geopend. Bij De Klomp komt een eenvoudige halte. Eind 19e eeuw wordt een ‘echt’ station gebouwd en komt er een stationsgebouw met stationsplein. Bij het station wordt ook een rangeer- annex laad- en loslijn aangelegd.

School
Als blijkt dat de scholen in Ederveen en Gelders-Veenendaal te klein zijn voor de vele kinderen in De Klomp en omgeving wordt in 1905 in De Klomp een school gebouwd. Eerste hoofdonderwijzer van de nieuwe school is W.W. de Jong, voor wie naast de school een woning wordt gebouwd. De school wordt de ‘Klompseschool’ genoemd en telt in het eerste schooljaar 78 leerlingen.

Wegenbouw
Het kruispunt van de wegen naar Utrecht, Arnhem, Ederveen en Veenendaal wordt bij de aanleg van de N224 sterk gewijzigd. Onder andere wordt een oude Saksische boerderij op de westhoek van de kruising afgebroken. Hier dreef de familie Schimmel een meelhandel en een kruidenierszaak. Er verschijnen maar liefst twee benzinepompen; één van Hupkes en één van Van de Meene. In de jaren dertig van de vorige eeuw wordt de Boveneindse Grift gedempt, waarbij ’t Meentje wordt verkocht aan hotel De Klomp. In 1951 wordt de tunnel onder de spoorlijn gereconstrueerd, maar deze blijft aan de lage kant voor het vrachtverkeer. Na de ingebruikname (1954) van de A12 ten zuiden van de spoorlijn, wordt de buurtschap nogmaals doorsneden door de snelweg.

De Klomp telt al tientallen jaren een stabiel inwonertal van een kleine vijfhonderd zielen (498 in 2000 en 460 in 2021).

Getoonde foto's:
GA12307 Saksische boerderij (afgebroken) nabij kruispunt (1910)