De Galgenberg

De Galgenberg

Periode: middeleeuwen tot heden

Voor de middeleeuwen hebben op de top van de Galgenberg mogelijk terechtstellingen plaatsgevonden. Op de Galgenberg was tot 1870 de galgenpaal, dan wel een overblijfsel daarvan te vinden.

Dit was geen executiegalg maar een ‘tentoonstellingsgalg’. Deze galg bestond twee palen in de grond, met een dwarsbalk erboven. Hieraan konden eventueel meerdere lijken hangen.

Bergen
In het algemeen lagen terechtstellingen-terreinen op een verhoogde plaats, zodat de toeschouwers goed zicht hadden. Bij Lunteren was dat op een ‘berg’, overigens niet meer dan een lichte verhoging in het landschap. Voor de twintigste eeuw was dat landschap vrij woest en kaal; door boomaanplant is de Galgenberg nu niet makkelijk meer te herkennen. En afbeeldingen uit vroegere tijden ontbreken geheel. Ook in de buurt Maanen was een dergelijk bergje, tenminste in een akte van grensscheiding werd gewag gemaakt van een Galgenberg, later Kattenberg genaamd.

Executies
Straffen waren in de 16^e, 17^e en 18^e eeuw veel strenger en harder dan nu. Moordenaars, schapendieven en brandstichters verwees men in de meeste gevallen naar de galg. Vonnissen werden doorgaans voltrokken op een centraal punt in een stad. Voor de Veluwe was de rechtbank gelegen in Arnhem. Executies konden op vier manieren plaatsvinden: onthoofding, ophanging, wurging of radbraken.

Tentoonstelling
Als afschrikwekkend voorbeeld werd het lijk van de veroordeelde naar de eigen woonplaats gesleept en een dag tentoongesteld. Op de Galgenberg werd het lijk aan een galg gehangen als hij (of zij) opgehangen was, aan een paal vastgebonden als hij was gewurgd of op een hoge paal met een soort wagenwiel (het rad) geplaatst als hij geradbraakt was. Hoeveel tentoongestelde veroordeelden de Lunteranen in de loop der eeuwen gezien hebben is niet bekend.

Op de Galgenberg is na 1890 ‘De Koepel’ gebouwd en er omheen is het ‘Lunterse Buurtbos’ aangelegd.

De verschillende bergen in het landschap zijn ontstaan in de ijstijd en zijn de uitlopers van de stuwwallen van het Veluwe massief. Andere ‘bergen’ in de buurt zijn o.a. de Goudsberg, de Langenberg, de Stenenberg en de Schelenberg.

Getoonde foto
GA15503