De Antoniusschool, een verdwenen RK lagere school

De Antoniusschool, een verdwenen RK lagere school

Periode:  1923 – (1974) – 1984

De vroegste periode
Rond 1900 was slechts één procent van de Edese bevolking  katholiek. In 1906 veranderde dat rigoureus door de komst van diverse kazernes. Veel van de daar gelegerde militairen kwamen van katholieke huize, uit Brabant en Limburg. In 1913 werd kapelaan F.A.R. Padberg door het bisdom Utrecht aangesteld met de opdracht een parochie te stichten en een kerk te bouwen. Na een houten noodkerk in 1914 werd  de eerste stenen kerk aan de Stationsweg op 13 juni 1921 officieel in gebruik genomen. Dat was op de feestdag van de H. Antonius van Padua. Ook door de oprichting van de ENKA-fabriek in 1922 nam het aantal katholieken toe. Sinds 1919 was er een schoolbestuur dat ijverde voor een katholieke lagere school. Op 1 september 1923 werd de St. Antoniusschool  geopend. Bij de start waren er al 150 leerlingen.

Periode 1940 – 1945
In 1943 werd de lagere school gevorderd door de Duitse bezetter. Als gevolg hiervan werden de schoolklassen over geheel Ede verspreid. Zo werd er les gegeven in een christelijke school aan de Anton Mauvestraat, een openbare school aan de Kerkweg, in café Borst aan de Parkweg en in het badhuis aan de Ericalaan. Op 17 september 1944 werd bij een geallieerd bombardement de kerk, de school en andere gebouwen van katholiek Ede platgegooid, waaronder het zusterhuis en het bejaardentehuis.

Periode van de wederopbouw
Het onderwijs kwam na de bevrijding in de maand juni 1945 weer op gang. Er werd weer les gegeven in de bovengenoemde locaties. In 1946 werden aan de Padberglaan een houten noodschool en aan de Prins Bernhardlaan een noodkerk geplaatst. Deze werden spoedig gevolgd door een Fröbel-nijverheidsschool en parochie- en jeugdhuizen. In 1947 werden door het schoolbestuur bouwplannen ingediend voor een school met zes lokalen. Een definitieve beslissing werd steeds uitgesteld. Tot het schoolbestuur in december 1948 aan de bel trok. Andere door oorlogsschade in onbruik geraakte scholen hadden al  wel fiat voor hun bouwplannen ontvangen. In 1949 kwam dan toch het schoolgebouw van architect J.M.Hardeveldt uit Amsterdam tot stand aan de Padberglaan.

Einde en verhuur
De school heeft 25 jaar bestaan, maar moest wegens gebrek aan leerlingen in 1974 de poort sluiten. Vanaf dat moment tot 1984 werd het gebouw verhuurd aan de Stichting ter bevordering van Gereformeerd Sociaal Pedagogisch Onderwijs.

Misdienaar
Als eind jaren vijftig van de vorige eeuw de pastoor of de kapelaan van de Antoniusparochie in het poortje tussen de pastorie en het school- plein van de  Antoniusschool kwam staan dan wisten leerlingen die misdienaar waren wat er verwacht werd: ze moesten assisteren bij een trouw- of rouwmis. Veel van de ervaren misdienaars hebben delen van de ochtend verzuimd omdat de plicht in de kerk riep.

Processie
In Ede was het in die tijd verboden om op de openbare weg een processie te houden. Als de RK-kerk toch een processie wilde houden, werd het terrein achter kerk, waar later het eerste noodgebouw van de RK (M)ULO is geopend, en de aansluitende speelplaats van de Antoniusschool  gebruikt. Met bloemenslingers werd een parcours uitgezet dat eindigde bij een podium op de speelplaats.

Getoonde foto
GA40672