Boerderij Engelenhove

Boerderij Engelenhove

Boerderij ‘Engelenhove’ was één van de zogenaamde ‘volgerechtigde boerderijen’ in de buurt Ede-Veldhuizen. Zij werden in leenpacht uitgegeven aan hun bewoners; in die tijd allemaal personen van betekenis. Engelenhove was een van de vier pachtboerderijen van het landgoed Kernhem. De andere drie boerderijen waren: ‘De Slijpkruik’, ‘Bouwhuis’ en ‘De Kalverkamp’.

Op een schattingsrol van de Hertog van Gelre in 1320 werd de naam Wolf van Engelenhoven voor het eerst vermeld als belastingplichtige. Volgens een koopbrief uit 1447 werd de boerderij verkocht aan (hoogst waarschijnlijk) de Heer van Kernhem. In 1621 kwam Seger van Arnhem, heer van Kernhem, in het bezit van Engelenhove, door ruil met een goed in de buurt Doesburg. Uit verpondingsregisters van de jaren 1758-1763 blijkt dat de gebruiker van Engelenhove 47 gulden, 18 stuivers en 8 penningen betaalde aan de Heer van Kernhem (in die jaren Graaf Van Wassenaar).

Engelenhove I
De tegenwoordige boerderij dateert van 1756. Of de oorspronkelijke boerderij is afgebroken of mogelijk is afgebrand, is niet bekend. De boerderij werd in die tijd bewoond door Reinder Gerritsen, ook wel Hendriks genoemd, en zijn gezin. Nadat Reinder in 1758 was overleden, bleef zijn weduwe, genaamd Gerritje, met haar kinderen op Engelenhove wonen. De boerderij bezat een aandeel (ook wel hoeve of waardeel genoemd) in het Eder Bosch. Omdat Engelenhove tot het leen Kernhem behoorde, was de leenheer (eigenaar) bosmaal en had dus recht op een deel van de opbrengst.

Engelenhove II
Door vererving kwam de in 1685 in Ede geboren Dirk Geurtsen in het bezit van ‘De Eekbos’, een boerderij in het Broek, ten zuiden van de Doesburgerbuurt. Vermoedelijk heeft de zoon van Dirk, Cornelis, de naam van De Eekbos veranderd in ‘Engelenhof’ toen hij in 1758 trouwde met Marietje Hendriks (Gerritsen). Marietje verhuisde toen van de Engelenhove I naar de Engelenhof. Deze boerderij brandde voor 1762 af; de vervangende boerderij werd iets in zuidwestelijke richting gebouwd (nu Woutersweg 1) en kreeg in de volksmond ook de naam Engelenhove(n). En zo ontstonden dus de familiebanden tussen Engelenhove I en II. In 1811/1812 kozen de zonen van Cornelis en Marietje als achternaam ‘Van Engelenhoven’.

Pachters
Na de familie Van Engelenhoven heeft de familie Van Veldhuizen tot 1922 op Engelenhove (I) gewoond en gewerkt. Daarna heeft de familie Gerrit Peelen lange tijd op Engelenhove (I) geboerd, ook nadat in 1970 de gemeente Ede het landgoed Kernhem met de boerderij overnam van Graaf Bentinck. Peelen hield varkens, schapen, kippen en twaalf koeien. De koeien graasden ‘s zomers op een weiland aan de Maanderdijk, dat destijds aan de Engelenhove behoorde. Bij de boerderij stonden maar liefst drie hooibergen, schuren, een schaapskooi en een bakhuis. Na het overlijden van Gerrit Peelen in 1947 werd het bedrijf voortgezet door zijn zoon Gerard. Bij gebrek aan een opvolger (geen van de vijf kinderen had belangstelling) kwam de boerderij in 1979 leeg te staan. 

Verval
De boerderij vormde een prachtobject voor de baldadige jeugd, na twee jaar leegstand kende Engelenhove geen ramen, deuren of vloeren meer. Ook het dak was zwaar in verval geraakt. Nadat de padvinders van de Tarcisiusgroep belangstelling toonden en later het werkvoorzieningsschap ‘Redbo’, werd het erf van de boerderij in oktober 1981 ‘gekraakt’ door paarden- en veehandelaar Jan de Koning. Hij hoopte hierdoor het leegstaande gebouw te mogen huren. Hoewel de gemeenteraad van Ede niet gelukkig was met de kraakactie, was het wel gedaan met verdere vernielingen. Na veel gekrakeel werd ten slotte voor De Koning plaats gevonden aan de Otterloseweg, waar zijn zoon Jan junior nog steeds als veehandelaar werkt.

Oude luister
In 1983 werd, op kosten van de gemeente, de boerderij door een grote restauratie volledig hersteld en aan de eisen des tijds aangepast. Ab Hendriksen en zijn vrouw Jos de Bondt kregen de boerderij en grond in erfpacht. Nadat de grote bestaande stenen schuur geschikt was gemaakt werden hier zestig Franse stieren ondergebracht. Deze veestapel vormde het belangrijkste onderdeel van het bedrijf. Het houden van deze runderen bleek niet voldoende rendabel en vanaf 1990 werd Engelenhove het werkterrein van Michiel Cassuto. Deze biologische boer houdt melkkoeien van het oude ras ‘Brandrood’. Alle melk wordt voor de kaasproductie gebruikt. Deze harde kaassoort moet minimaal een half jaar rijpen. Het bedrijf omvat circa zestien hectare weide- en grasland. Plus nog drie hectare graan voor voer en stro voor de twintig brandrode melkkoeien en het overige en jonge vee.

Het boerderijcomplex ‘Engelenhove’ is als Rijksmonument aangemerkt, met als typering: hallehuisboerderij met wagenschuur. De bij de boerderij horende hooiberg is een Gemeentelijk monument, met als bijzonderheid de vijf roeden (verticale palen).

Getoonde foto
CO50016