Vakantieoord De Scheleberg

Vakantieoord De Scheleberg

Periode: 1932 tot heden

De Scheleberg is een heuvel ten oosten van Lunteren. Het is één van de uitlopers van het Veluwe massief en ruim veertig meter hoog. De verschillende ‘bergen’ in het landschap zijn ontstaan in de voorlaatste ijstijd en maken deel uit van een stuwwal. Andere bergen in de omgeving zijn de Galgenberg, de Goudsberg, de Langenberg, de Plattenberg, de Koepel en de Stenenberg.

Het landgoed De Scheleberg vormt een deel van de zuidwestgrens van het ‘Wekeromse Zand’. Bij de verdeling van de buurtgronden in de negentiende eeuw viel deze grote zandverstuiving uiteen in tientallen percelen. De Lunterse notaris R. Dinger slaagde erin het natuurgebied ongerept in stand te houden en het door aankoop en ruiling in handen te krijgen. In 1930 werd het terrein verkocht aan de heer E.H. Kerkhoven, die hetzelfde doel nastreefde. Kerkhoven bracht het Wekeromse Zand (ruim 350 ha) onder in een vennootschap en breidde het uit tot ruim 420 ha. In 1956 kocht ‘Het Gelders Landschap’ alle aandelen van de N.V.

Jeugdkampen
In 1962 werd het landgoed De Scheelenberg (18 ha) toegevoegd, door aankoop van de erfgenamen van mej. Dr. G. Wilbrink, dochter van notaris G.J. Wilbrink (de voorganger van Dinger). Het complex Wekeromse Zand omvat momenteel 509 ha. Voor het zover was, werd in 1932 een deel van het landgoed De Scheelenberg aangekocht door de ‘Algemene Bond van Handels- en Kantoorbedienden’. Het was de bedoeling het terrein geschikt te maken voor vakantiemogelijkheden en jeugdkampen voor de leden van de bond. Door de economische crisis in de jaren ’30 van de vorige eeuw hadden jonge mensen nauwelijks kans op werk. Met hulp van het ministerie van Sociale Zaken en de vakbeweging werd daarom op De Scheleberg een project ‘jongeren-werklozen-kampen’ gestart.

Vakantiewerk
Onder leiding van een werkeloze sportleraar en onderwijzer werd begonnen met de bouw van een complex, waar circa vierhonderd kinderen vakantie konden vieren. Elke zes weken kwam er een nieuwe groep jonge bouwvakarbeiders voor het vakwerk en kantoorbedienden voor hand- en span diensten. Er werd hard gewerkt en binnen een jaar was het werk gereed en dat voor kost en inwoning en een zakgeld van 1,25 gulden per week! Daarna werd het terrein verder ontgonnen en werden weggetjes aangelegd. In 1936 werd een nieuw (stenen) kamphuis gebouwd, omdat het houten kamphuis het jaar ervoor door brand was verwoest. In 1938 werd een amfitheater gebouwd dat veel bezoekers uit de omgeving trok.

Tweede Wereldoorlog
Tijdens de eerste dagen van de oorlog fungeerde De Scheleberg als opvangoord voor circa 25 Lunterse families. Zij waren, deels gewond, uit hun huizen gevlucht na beschietingen vanuit de eigen Nederlandse linies. Op 20 mei 1940 werd het vakantiecomplex gesloten. In 1942 werd in De Scheleberg een NSB-kaderopleiding gevestigd: de Nationaal Socialistische Vormingsschool. Tijdens de opening op 25 juli van dat jaar hield Prof. R. van Genechten (leider afdeling Vorming van de NSB) een toespraak met als titel ‘Een nieuw volk, een nieuwe cultuur’. Vervolgens hield Ir. A.A. Mussert (medeoprichter van de NSB) een rede over de bewustwording van het nationaal socialisme door de Nederlander. In De Scheleberg werd in de oorlogsjaren onder andere een opleiding gegeven aan NSB-burgemeesters. Na de bevrijding werd het kamphuis tijdelijk bezet door de Canadezen. Van de inventaris en de bibliotheek was hoegenaamd niets meer over.

Veranderingen
Na de oorlog veranderden er langzaam dingen: slaapzalen werden slaapkamers, tentjes werden stacaravans en er werden gas-, licht- en wateraansluitingen aangelegd. De oude jeugdbeweging hield op te bestaan en in de jaren ’60 begon het individueel kamperen op De Scheleberg. In 1984 werd De Scheleberg verbouwd, waardoor het ook een hotel en conferentieoord werd en een restaurant kreeg. In 2004 werd De Scheleberg overgenomen (van eigenaar vakbond FNV) door ‘TopParken’ en kwam de dagelijkse leiding in handen van Ties van Gestel. 

Getoonde foto
GA61111