Vlegeldag

Vlegeldag

Periode: 1982 tot heden

Op de woensdag van de Heideweek in de gemeente Ede (laatste week augustus) ligt het accent van de activiteiten in Bennekom. Sinds 1982 wordt daar de ‘Vlegeldag’ georganiseerd. Het is een oogstfeest dat alles te maken heeft met het verbouwen, oogsten en verwerken van graan.

In vroeger tijden, voor de landbouwmechanisatie, werd er gedorst met behulp van dorsvlegels. Dorsen is het los slaan van de graankorrels uit de aren. Een dorsvlegel bestaat uit een steel met een ijzeren oog, waaraan een dikker rondhout op een flexibele manier is bevestigd. Tijdens het dorsen staat men met een aantal mensen in een groep rond het graan, dat op een harde ondergrond, de dorsvloer, is uitgespreid. Men slaat met de vlegels op het graan. Dit moet in het juiste ritme gebeuren om te voorkomen dat de dorsvlegels elkaar raken.

Vlegelhangen
Na afloop van dit zware werk hadden de dorsers behoefte aan een verzetje. De dorsvlegels werden in de stal gehangen en de boerenzoons hielden wedstrijden wie er het langst aan kon blijven hangen. De winnaar werd ‘Vlegelkoning’ en danste die avond met de mooiste boerendochter. Deze traditie is in Bennekom in ere hersteld en wordt jaarlijks op de woensdag van de Heideweek gehouden. ’s Middags is er het ‘Bennekoms Vlegelhangkampioenschap voor dames en heren’. ’s Avonds is er het ‘Open Veluwse Kampioenschappen Vlegelhangen’.

Dorsdemonstraties
Tijdens de Vlegeldag wordt ook gedemonstreerd hoe het dorsen vroeger werd gedaan. Er worden karrenvrachten rogge aangevoerd die kort tevoren zijn gemaaid op de Trapakkers in Ede. Deels wordt de rogge ‘gevlegeld’ door ervaren dorsers, maar ook door het publiek. Hierbij laten ook de Heidekoningin en -prinses zich niet onbetuigd. Met behulp van een antieke ‘wanmolen’ wordt het kaf van het koren (rogge) gescheiden. Een ander deel van het graan wordt verwerkt met behulp van een oude ‘dorskast’, afkomstig uit het Museum voor Historische Landbouwtechniek (Wageningen), en een aloude stro-pers.

Initiatief
Het initiatief om in Bennekom iets te organiseren tijdens de Heideweek kwam van VVV-directeur Wim Jacobs. Samen met de winkeliersvereniging, onder voorzitterschap van Piet van Wonderen, werden diverse mogelijkheden overwogen. Tot 1982 kende Bennekom alleen (eerder in het seizoen) een avondmarkt. Bijna alle onderdelen van de ‘Vlegeldag’ komen uit de koker van Jacobs: Het vlegelen, het machinaal dorsen, het vlegelhangen en de oude tractoren. Vanaf het eerste jaar mag Bennekom zich tijdens deze dag verheugen op een grote belangstelling.

Overige activiteiten
De ‘Vlegeldag’ trekt gemiddeld zo’n 25.000 bezoekers. De dag begint ’s morgens met en optocht van oude tractoren, het inwerking stellen van de dorskast en het afnemen van het defilé door de Heidehoogheden. Er zijn demonstraties oude ambachten, een boerenmarkt en de uitreiking van de ‘gouden vlegel’. ’s Middags is er een grote kinderrommelmarkt, de tweede optocht met tractoren en het ringsteken met aangespannen paard. Verder is er muziek en zijn er dansdemonstraties en een markt met streekproducten. ’s Avonds is er vooral veel muziek en dans en het ringrijden met tractoren.

Getoonde foto
GA35714