Lunterse buurtbos

Lunterse buurtbos

Periode: 1889 tot heden

Het Luntersche Buurtbosch is aan het eind van de 19^e eeuw en het begin van de 20^e eeuw ontstaan.
Voor die tijd waren er voornamelijk enorme heidevelden rond het dorp Lunteren. Die heide was gemeenschappelijk bezit en kon dus niet worden verpacht of verkocht voor ontginning ten behoeve van agrarische doeleinden.

Notaris J.H.Th.W. van den Ham ijverde voor de verdeling van de grond in persoonlijk eigendom van de deelgerechtigen. Uiteindelijk werkte ook Den Haag mee, en werd er een wet aangenomen die verdeling van buurtgronden, ook wel markgronden genaamd, mogelijk maakte (1886). In 1889 werd de Lunterse bevolking het eens over de verdeling van de (repen) grond.

Bij de verdeling van de buurtgronden verworven de notaris en enkele medestanders grote aaneengesloten stukken heide en woeste grond. Deze stukken waren door aard en ligging minder geschikt als landbouwgrond. In totaal werd circa 130 hectare grond gekocht, vooral op en rond de Hogeberg en de Galgenberg.

In de wintermaanden van 1889 tot 1892 werd op dit stuk grond een bos aangelegd. Notaris Van den Ham bekostigde de aanleg uit privé vermogen, als een soort particuliere werkverschaffing. Een zeer welkom stuk werkgelegenheid in een ‘arme’ tijd voor het dorp Lunteren. Er werd een wandelbos aangelegd, naar ontwerp van de notaris zelf, met een bijzondere padenstructuur. De lanen en paden vormden samen een tekening van een twijg met bladeren. Uit de lucht is deze vorm nog herkenbaar: tijdens een wandeling door het bos is deze structuur lastiger te herkennen. Van den Ham experimenteerde ook met het kweken van bomen op schrale grond. Zo liet hij beuken en Amerikaanse eiken planten, wat voor deze grond tot dan toe niet gebruikelijk was.

Op de Galgenberg werd een schuur gebouwd, die later werd omgebouwd tot theehuis, van waaruit de notaris de werkzaamheden kon begeleiden. Nog weer later ontstond hier de uitzichttoren De Koepel.

Bij het overlijden van notaris Johannes van den Ham in 1912 worden alle gronden, inclusief de stenen koepel, en drieduizend gulden voor onderhoud geschonken aan de stichting het Luntersche Buurtbosch.

Ter nagedachtenis aan notaris Van den Ham werd op een open plek in het buurtbos een gedenkboom geplant. In 1914 werd hier een fraai smeedijzeren hek omheen geplaatst (ontwerp ir. J.W. Dinger).

Beheer en exploitatie van het bos is nu, bijna honderd jaar later, nog steeds mogelijk dankzij subsidies (vooral van de Gemeente Ede) en houtverkoop èn door de inspanningen van de vereniging ‘Vrienden van het Luntersche Buurtbosch’. In het bos zijn drie wandelingen uitgezet die door het, deels recent herstelde, padenpatroon lopen en ook langs De Koepel voeren.

Getoonde foto
GA16549